اساسنامه کانون مهندسین آمل
گرامیداشت هفته محیط زیست
گرامیداشت هفته محیط زیست
آشنایی با روز جهانی محیط زیست
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال۱۹۷۲ با تصویب مادهای، 5 ژوئن را روز جهانی محیط زیست اعلام کرد.
هدف از نامگذاری روز جهانی محیط زیست، افزایش آگاهی مردم برای حفظ محیط زیست و ترغیب مسوولان به اتخاذ تدابیری برای مقابله با تخریب محیط زیست و گونههای زیستیجانوری است.
به مناسبت روز جهانی محیط زیست در ایران ۱۵ تا ۲۱خرداد به عنوان هفته محیط زیست نامگذاری شده است.
رشد روزافزون آلودگی و تخریب محیط زیست و بروز بحرانهای پی در پی زیست محیطی باعث شد دولتها به طور جدی به تکاپو افتاده تا چارهایی بیندیشند.عزم جهانی برای حفاظت محیط زیست با تشکیل نخستین کنفرانس جهانی سازمان ملل متحد درباره انسان و محیط زیست که به کنوانسیون استکهلم معروف است، در سال 1972در سوئد جنبه عینی پیدا کرد.
به طوری که حق برخورداری انسان از محیط زیست سالم همطراز با حقوق بشر شناخته شد.
در این میان ایران نیز به تعدادی از کنوانسیونها و پروتکل ها پیوست و سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان مرجع ملی، اجرای اکثر آنها را بر عهده دارد.
.
-
حفاظت محیط زیست به هرگونه عملیاتی که برای نگهداری محیط زیست یا جلوگیری از تخریب آن صورت میگیرد، گفته میشود.[۱]
حفاظت از محیط زیست، عبارتست از تلاشی که به منظور حفظ سلامتی محیط و انسانها، در سطوح شخصی، سازمانی یا دولتی، از محیط طبیعی محافظت میکند. با توجه به رشد جمعیت و تکنولوژی، محیط بیوفیزیکی گاهی اوقات نادیده گرفته میشود. این موضوع باید به رسمیت شناخته شود و دولتها باید محدودیتهایی علیه فعالیتهای تخریب محیط زیست ایجاد کنند. از سال ۱۹۶۰، جنبشهای فعال زیست محیطی ایجاد شدهاند که از مسایل مختلفی در این زمینه اطلاع دارند. هیچ توافقی در مورد میزان اثر فعالیتهای انسانی بر روی محیط زیست وجود ندارد و اقدامات حفاظتی گاهی مورد انتقاد قرار میگیرند. موسسات علمی اکنون دورههای آموزشی را پیشنهاد میدهند، مثل مطالعات زیست محیطی، مدیریت محیط زیست و مهندسی محیط زیست، که تاریخچه و روشهای حفاظت از محیط زیست را آموزش میدهند. حفاظت از محیط زیست احتیاج به توجه، به فعالیتهای مختلف انسانی دارد. تولید زباله، آلودگی هوا و از بین رفتن تنوع زیستی (ناشی از معرفی گونههای مهاجم و گونههای در حال انقراض) بعضی از موارد مرتبط با حفاظت محیط زیست هستند. حفاظت از محیط زیست تحت تاثیر سه فاکتور در هم آمیخته است: قوانین زیست محیطی، اخلاق و آموزش و پرورش. هر کدام از این سه فاکتور، هم در سطح تصمیمات بینالمللی و هم در سطح ارزشهای رفتاری و شخصی، بر محیط زیست تاثیر میگذارند. برای اینکه حفاظت از محیط زیست به واقعیت تبدیل شود، مهم است که جوامع، در این زمینهها پیشرفت کرده و تصمیمات زیست محیطی را اتخاذ کنند.
محتویات
روشهای حفاظت از محیط زیست
موافقت نامههای زیست محیطی داوطلبانه
در کشورهای صنعتی، موافقت نامههای زیست محیطی داوطلبانه، اغلب یک پلت فرم را به شرکتها ارائه میدهند تا حرکتهایی فراتر از حداقل استانداردهای نظارتی را به رسمیت بشناسند و از گسترش بهتر فعالیتهای زیست محیطی حمایت کنند. در کشورهای در حال توسعه، مثل آمریکای لاتین، این موافقت نامهها معمولا برای اصلاح سطح قابل توجهی از عدم رعایت مقررات اجباری استفاده میشوند. چالشهایی در چگونگی ایجاد اطلاعات پایه این توافق نامهها، اهداف، نظارت و گزارشها وجود دارد. با توجه به مشکلات ذاتی در ارزیابی اثر بخشی، آنها اغلب مورد سوال قرار میگیرند و ممکن است محیط زیست را تحت تاثیر منفی قرار دهند.
روش اکوسیستم
روش اکوسیستم با مدیریت منابع و حفاظت از محیط زیست، هدف در نظر گرفتن روابط متقابل پیچیده کل اکوسیستم، به جای پاسخ به مسائل خاص و چالشها را، دنبال میکند. در حالت ایده آل، تصمیم گیری به این روش، فعالیتی مشترک برای برنامه ریزی و تصمیم گیری است که شامل طیف گستردهای از سهامداران در سراسر دپارتمانهای دولتی، همچنین نمایندگان صنعت، گروهها و جوامع محیط زیستی میباشد. این روش، در حالت ایده آل، سبب تبادل بهتر اطلاعات، توسعه استراتژیهای متضاد، با نتیجه و بهبود حفاظت محیط زیست منطقهای میشود.
توافق نامههای بینالمللی زیست محیطی
بسیاری از منابع زمینی آسیب پذیر هستند زیرا تحت تاثیر فعالیتهای بشری میباشند، در نتیجه، بیشتر تلاشها برای این است که توافق نامهها را در کشورها گسترش دهند تا دولتها با امضای آن، از آسیبها جلوگیری یا تاثیر فعالیتهای بشری بر روی منابع محیطی را مدریت کنند. این توافق نامهها میتوانند شامل عوامل موثر بر روی آب و هوا، اقیانوسها، رودخانهها و آلودگی هوا باشند. وقتی از توافق نامههای بینالمللی محیط زیستی پیروی نشود، آنها به مفاد حقوقی در اسناد حقوقی نیاز پیدا میکنند. این توافق نامهها دارای سابقه طولانی میباشند، برخی از توافقنامههای چند ملیتی پیش از این در ۱۹۱۰ در اروپا، امریکا و آفریقا بسته شدهاند. بعضی از این توافقنامههای چند ملیتی شناخته شده شامل: Kyoto Protoco، Vienna Convention on the Protection of the Ozone Layer، Rio Declaration on Environment and development میباشند.
دولتها
بحث در مورد حفاظت محیط زیست اغلب روی نقش دولتها، مجلس و اجرای قانون تمرکز میکند. هر چند، در مفهوم گسترده، حفاظت محیط زیست وظیفه همه مردم است نه فقط دولت. بحثهای مربوط به محیط زیست شامل طیف گستردهای از ذی نفعان شامل صنعت، گروههای بومی، گروههای محیطی و نمایندگان جامعه میباشد. تصمیمات گرفته شده برای حفاظت محیط زیست بازتاب این طیف گسترده از ذی نفعان هستند و در بیشتر کشورها مشترک میباشند. بسیاری از قوانین، حقوقی اساسی برای حفاظت از میحط زیست وضع میکنند و بسیاری از معاهدات بینالمللی حق زندگی در محیط سالم را قائل اند. همچنین، بسیاری از کشورها، سازمانها و آژانسهایی دارند که به حفاظت از محیط زیست اختصاص داده شدهاند. در برنامه محیط زیست سازمان ملل، بخش حفاظت از محیط زیست بینالمللی وجود دارد. اگرچه حفاظت از محیط زیست تنها وظیفه آژانسهای دولتی نیست اما این مراکز، در ایجاد و حفظ استانداردهای بنیادی حفاظت از محیط زیست و تعامل آن با مردم، اهمیتی اساسی دارند.
تانزانیا
تانزانیا یکی از بزرگترین تنوعهای زیستی را در میان کشورهای آفریقایی دارد. تقریبا ۴۰ درصد از زمینهای آنجا در شبکه مناطق حفاظت شده شامل پارکهای بینالمللی قرار دارند. نگرانیهایی که از بین رفتن محیط طبیعی به وجود میآورد، عبارتند از: صدمه به اکوسیستم و از بین رفتن زیستگاه ناشی از رشد جمعیت، گسترش کشاورزی برای امرار معاش، آلودگی، استخراج چوب و استفاده قابل توجه از چوب به عنوان سوخت.
تاریخچه حفاظت از محیط زیست
حفاظت از محیط زیست در تانزانیا در طول اشغال شرق آفریقا به وسیلهٔ آلمان آغاز شد (۱۸۸۴-۱۹۱۹) _ قوانین استعماری برای حمایت از جنگلها تصویب شد که به موجب آن فعالیتهای سنتی بومی مانند شکار، جمعآوری هیزم و چرای گاوها محدود شدند. در سال ۱۹۴۸، Serengeti به طور رسمی به عنوان اولین پارک ملی برای گربه وحشی در شرق آفریقا تاسیس شد. از سال ۱۹۸۳، از طریق ایجاد شورای ملی مدیریت محیط زیست (NEMC) و توسعه اقدامات زیست محیطی، تلاشهای گسترده برای مدیریت مسائل زیست محیطی در سطح ملی انجام شده است.
حفاظت دولت
بخش محیط زیست، بدنه اصلی دولت در حفاظت محیط زیست است. این کار از طریق تدوین سیاست، هماهنگی و نظارت بر مسائل زیست محیطی، برنامه ریزی محیط زیست و سیستمهای پژوهشی زیست محیطی انجام میگیرد. شورای ملی مدیریت محیط زیست (NEMC) یک موسسه است که اولین قوانین ملی مدیریت محیط زیست را در زمان تاسیسش در سال ۱۹۸۳ وضع کرد. این شورا در مشاوره به دولتها و جوامع بینالمللی در طیف وسیعی از مسائل زیست محیطی نقش دارد. NEMC هدفهای دنباله داری دارد که عبارتند از: ارائه مشاوره فنی، هماهنگی فعالیتهای فنی، توسعه دستورالعملهای اجرایی و روند آنها، نظارت و ارزیابی فعالیتهایی که بر محیط زیست موثرند، ترویج و کمک به اطلاعات زیست محیطی و ارتباطات و پیشرفت دانش علمی. سیاستهای ملی محیط زیست در سال ۱۹۹۷ به عنوان یک چارچوب زیست محیطی در تانزانیا اتخاذ شدند. اهداف سیاستها در لیست زیر وجود دارند:
- اطمینان از استفاده پایدار و عادلانه منابع، بدون صدمه محیط زیست یا به خطر انداختن سلامت و ایمنی
- پیشگیری و کنترل تخریب زمین، آب، گیاهان و هوا
- حفظ و تقویت میراث طبیعی و ساختهٔ بشر، شامل تنوع زیستی اکوسیستمهای منحصر به فرد
- بهبود وضعیت و بهرهوری از مناطق تخریب شده
- بالابردن سطح آگاهی و درک ارتباط بین محیط زیست و توسعه یافتن
- ارتقاء مشارکت فرد و جامعه
- ارتقاء همکاریهای بینالمللی
تانزانیا امضاکننده تعداد قابل توجهی از کنوانسیونهای بینالمللی شامل اعلامیه ریو برای توسعه، و محیط زیست در سال ۱۹۹۲، و کنوانسیون تنوع زیستی در سال ۱۹۹۶ میباشد. قانون مدیریت محیط زیست، ۲۰۰۴، اولین قانون جامع و چهارچوب بنیادی برای تصمیم گیریهای مدیریتی زیست محیطی میباشد. ابزارهای سیاسی که بخشهایی از این عملکرد میباشند عبارتند از: ارزیابی اثرات شدید زیست محیطی، ارزیابی استراتژیهای زیست محیطی و مالیات بر آلودگی صنایع خام و تولیدات. تاثیر این تحولات، تنها در طول زمان مشخص میشوند، همان گونه که نگرانیها در مورد اجرای آنها بر اساس این واقعیت، زمانی بروز مییابد که کمبود ظرفیت برای اجرای قوانین زیست محیطی و کمبود ابزار کار برای حفاظت از محیط زیست وجود داشته باشند.
چین
حفاظت از محیط زیست در چین برای اولین بار در سال ۱۹۷۲ بر اساس تحریک کنفرانس سازمان ملل متحد در مورد محیط زیست انسانی در استکهلم، سوئد بود. بر این اساس، آنها شروع به ایجاد آژانسهای حفاظت از محیط زیست کرده و زبالههای صنعتی را تحت کنترل در آوردند. چین یکی از اولین کشورهای در حال توسعه برای پیادهسازی یک استراتژی توسعه پایدار بود. در سال ۱۹۸۳ شورای دولتی اعلام کرد که حفاظت از محیط زیست باید یکی از سیاستهای ملی اصلی باشد و در سال ۱۹۸۴ آژانس ملی حفاظت از محیط زیست (NEPA) ایجاد شد. پس از جاری شدن سیل در سال ۱۹۹۸ در رودخانه یانگزا، NEPA آژانس حفاظت از محیط زیست را به روزسانی کردند (SEPA)، به این معنی که حفاظت از محیط زیست در حال حاضر در سطح وزرا اجرا شده است. در سال 2008 SEPA با نام صحیح خود شناخته شد Ministry of Environment Protection of the People’s Republic of China (MEP).
ابزارهای کنترل آلودگی در چین
فرماندهی و کنترل مشوقهای اقتصادی ابزار داوطلبانه مشارکت عمومی کنترل تخلیه آلودگی بر اساس غلظت هزینه مالیات آلودگی سیستم برچسب زن محیط زیست کمپین پاکسازی کنترل بر اساس جرم، در کل استانها جریمه عدم رعایت سیستم ایزو ۱۴۰۰۰ کمپین آگاهی از محیط زیست ارزیابی اثرات زیست محیطی (EIA) تخلیه سیستم اجازه تولید تمیز کننده شاخص آلودگی هوا برنامه سهگانه هماهنگ سازی هزینه انتشار گوگرد NGOs کیفیت آب آخرین مهلت تجارت منتقل سازی جلسه اجازه اداری کنترل تمرکز آلودگی یارانه برای محصولات صرفه جو در انرژی سیاست انطباقی دوگانه مقررات اعتباری به شرکتهای با آلایندگی بالا هزینه جبران خسارت زیست محیطی آلودگی محیط زیست و تخریب محیط زیست منجر به ضرر و زیان اقتصادی برای چین شده است. در سال ۲۰۰۵، زیانهای اقتصادی (مخصوصا از آلودگی هوا) ۷٫۷ درصد در GDP چین محاسبه شده بود. این درصد ۱۰٫۳ درصد در سال ۲۰۰۲ رشد داشته است و خسارت اقتصادی از آلودگی آب (۶٫۱ درصد) شروع به رشد کرد که دلیلش آلودگی هوا بود. چین یکی از کشورهای با عملکرد بالا از نظر رشد تولید ناخالصی داخلی میباشد (۹٫۶۴ درصد در سال گذشته). هر چند، رشد اقتصادی بالا فشار بسیار زیاد بر روی محیط داشته و تغییرات محیط زیست چهره چین را به یکی از بزرگترین کشورهای جهان تبدیل کرده است. در سال ۲۰۱۰ چین در رتبه ۱۲۱ در شاخص عملکرد زیست محیطی بین ۱۶۳ کشور قرار گرفت. چین طرحهایی را برای افزایش حمایت از محیط زیست و مبارزه با تخریب محیط زیست تهیه کرده است:
- سرمایهگذاری چین در انرژیهای تجدید پذیر با ۱۸ درصد رشد، در سال ۲۰۰۷ تا ۱۵٫۶ میلیون دلار افزایش یافت. (با محاسبهٔ حدود ۱۰ درصد، سرمایهگذاری جهانی در این زمینه)
- در سال ۲۰۰۸، هزینههای محیط زیست ۱٫۴۹ درصد GDP بود، بالای ۳٫۴ دفعه برای سال ۲۰۰۰
- تخلیه COD (مونوکسید کربن) و SO2 (سولفور دی اکسید) ۶٫۶۱ درصد و ۸٫۹۵ درصد در سال ۲۰۰۸ در مقایسه با سال ۲۰۰۵ کاهش داشته است.
- منابع حفاظت شده طبیعی در چین افزایش قابل ملاحظهای یافته است. در سال ۱۹۷۸، تنها ۳۴ درصد در مقایسه با ۲،۵۳۸ تا در سال ۲۰۱۰ وجود داشت. سیستم ذخایر طبیعی حفاظت شده در حال حاضر ۱۵٫۵ درصد از کل کشور را شامل میشود. این میزان بالاتر از میزان میانگین جهانی است.
هدف اصلی چین رشد در GDP در سه دهه گذشته با یک مدل توسعه غالب، به استفاده از منابع ناکارآمد و آلودگی بالا، برای رسیدن به GDP بالا بوده است. چین برای رسیدن به توسعه پایدار، باید حفاظت از محیط زیست را به عنوان بخش جدایی ناپذیر از سیاستهای اقتصادی خود بهبود دهد. به نقل از شنگسیان ژو رئیس MEP (2009): " سیاست اقتصادی خوب خط مشی زیست محیطی خوب است و ماهیت مشکل زیست محیطی، شکل تولید و مدل توسعه یک ساختار اقتصادی است."
اتحادیه اروپا
حفاظت از محیط زیست به عنوان وظیفه مهم برای نهادهای اتحادیه اروپا پس از پیمان ماستریخت به تصویب اتحادیه اروپا توسط همه کشورهای عضو رسیده است. در حال حاضر، اتحادیه اروپا در زمینه سیاستهای زیست محیطی با دستورهای مهم کسانی که در ارزیابی اثرهای زیست محیطی هستند بسیار فعال بوده و دسترسی به اطلاعات زیست محیطی برای شهروندان در کشورهای عضو امکانپذیر میباشد.
روسیه
حفاظت از محیط زیست در روسیه به عنوان بخش جدایی ناپذیر از امنیت ملی در نظر گرفته شده است. در آنجا یک نهاد دولتی مجاز _ وزارت منابع طبیعی و محیط زیست _ وجود دارد. هرچند مشکلات زیست محیطی زیادی نیز وجود دارند.
آمریکای لاتین
برنامه محیط زیست سازمان ملل (UNEP) 17 کشور گوناگون را شناسایی کرده است. این لیست شامل ۶ کشور امریکای لاتین میباشد: برزیل، کلمبیا، اکوادور، مکزیک، پرو و ونزوئلا. مکزیک و برزیل در میان بقیه برجسته هستند زیرا آنها ناحیه بزرگی از آلودگی و تعداد گونههای بی شماری دارند. این کشورها نشانه یک نگرانی عمده برای حفاظت از محیط زیست هستند زیرا دارای قسمت زیادی جنگل زدایی، از بین رفتن اکوسیستم، آلودگی و رشد جمعیت میباشند.
برزیل
برزیل دارای بیشترین مقدار از جنگلهای استوایی جهان است، km2 ۴،۱۰۵،۴۰۱ (۴۸٫۱٪ برزیل) متمرکز در منطقه آمازون. برزیل مرکز تنوع زیستی گسترده است. رتبه اول در میان کشورهای مختلف جهان، با داشتن بین ۱۵ تا ۲۰ درصد از ۱٫۵ میلیون گونه توصیف شده در سطح جهان. بخش محیط زیست وزارت برزیل مسئول حفاظت از محیط زیست آنجا میباشد (در زبان پرتغالی : Ministério do Meio Ambiente, MMA). این سازمان در ابتدا به نام دبیرخانه ویژه محیط زیست در سال ۱۹۷۳ تشکیل شد (Secretaria Especial de Meio Ambiente)، چندین مرتبه نامش عوض شده است و در نهایت در سال ۱۹۹۹ نامش مورد قبول قرار گرفت. این وزارت خانه مسئول پرداختن به مسائل زیر است:
- یک سیاست ملی برای محیط زیست و منابع آب
- سیاست حفظ، حفاظت و استفاده پایدار از اکوسیستم، تنوع زیستی و جنگل
- پیشنهاد استراتژیها، مکانیزمها، ابزار اقتصادی و اجتماعی برای بهبود کیفیت محیط زیست و استفاده پایدار از منابع طبیعی
- سیاستهایی برای یکپارچه سازی تولید و محیط زیست
- سیاستهای زیست محیطی و برنامه ریزی برای حقوق آمازون
- منطقه بندی ارضی زیست محیطی و اقتصادی
در سال ۲۰۱۱، مناطق حفاظت شده در آمازون تحت پوشش km2 2،۱۹۷،۴۸۵ بودند (منطقهای بزرگتر از گرینلند)، با واحد حفاظت، مانند پارکهای ملی، با حساب بیش از نیمی از آن (۵۰٫۶٪) و مناطق بومی به نمایندگی از ۴۹٫۴٪ باقی مانده.
مکزیک
با بیش از ۲۰۰۰۰۰ گونه مختلف، مکزیک خانه ۱۰ – ۱۲٪ از تنوع زیستی جهان است، اولین مقام در رتبه بندی برای تنوع زیستی خزندگان و رتبه دوم در پستانداران، و تخمین زده میشود که بیش از ۵۰ درصد از گونههای گیاهی و حیوانات در مکزیک زندگی میکنند. تاریخچه سیاست حفاظت از محیط زیست در مکزیک از سال ۱۹۴۰ با تصویب قانون حفاظت از خاک و آب شروع شد (در زبان اسپانیایی: Ley de Conservación de Suelo y Agua). سه دهه بعد، در آغاز دهه ۱۹۷۰، قانون جلوگیری و کنترل آلودگی ایجاد شد. در سال ۱۹۷۲ اولین پاسخ مستقیم از دولت فدرال برای رسیدگی به اثرات بهداشتی در مورد مسائل زیست محیطی برجسته بود. این سازمان اداری، دبیرخانهای برای بهبود وضعیت محیط زیست در وزارت بهداشت و رفاه تاسیس کرد. دبیرخانه محیط زیست و منابع طبیعی، وزارت محیط زیست مکزیک است. این وزارت خانه مسئول پرداختن به مسائل زیر است:
- ارتقاء سطح حفاظت، مرمت و حفاظت از اکوسیستم، منابع طبیعی، کالا و خدمات زیست محیطی و تسهیل استفاده از آنها و توسعه پایدار
- توسعه و پیادهسازی یک سیاست ملی در منابع طبیعی
- ارتقاء مدیریت زیست محیطی در قلمرو ملی، در هماهنگی با تمام سطوح دولت و بخش خصوصی
- ارزیابی و ارائه تصمیم به اظهارات اثرات زیست محیطی برای پروژههای توسعه و پیشگیری از آسیب زیست محیطی
- پیادهسازی سیاستهای ملی در تغییر آب و هوا و حفاظت از لایه اوزون
- کار مستقیم و مطالعات در هواشناسی ملی، سیستمهای اقلیمی، هیدرولوژیکی و سیستمهای زمین شناختی هیدرولوژیکی و شرکت در کنوانسیونهای بینالمللی این موضوعات.
- تنظیم و نظارت بر حفاظت از آبراه
در سال ۲۰۰۰، ۱۲۷ منطقه حفاظت شده وجود داشتند، در حال حاضر ۱۷۴ منطقه وجود دارد، پوشش منطقهها به مساحت ۲۵،۳۸۴،۸۱۸ هکتار میباشند، افزایش مناطق محافظت شده فدرالی از ۸٫۶٪ به ۱۲٫۸۵٪ در مساحت آن میباشد.
اقیانوسیه
استرالیا
در سال ۲۰۰۸، ۹۸،۴۸۷،۱۱۶ هکتار از مناطق حفاظت شده زمینی وجود داشتند، که حدود ۱۲٫۸٪ از زمینهای استرالیا میباشند. در سال ۲۰۰۲، آمار و ارقام نشان دهنده ۱۰٫۱٪ از مساحت زمینی و ۶۴،۶۱۵،۵۵۴ هکتار از مناطق حفاظت شده دریاییست که در حدود نیمی از ۸۵ ناحیه زیستی استرالیا میباشند. حفاظت از محیط زیست در استرالیا، با شکل گیری اولین پارک ملی به نام پارک ملی رویال در سال ۱۸۷۹ آغاز شد. آنها در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، با برنامههای بزرگ بینالمللی مانند کنفرانس سازمان ملل متحد در مورد محیط زیست انسانی در سال ۱۹۷۲، کمیته محیط زیست سازمان همکاری اقتصادی و توسعه در سال ۱۹۷۰ و برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد در سال ۱۹۷۲، شروع به پیشروی کردند. این رویدادها با افزایش آگاهی عمومی و حمایت، پایهگذاری شدند. قوانین زیست محیطی دولت، نامنظم و ناکافی بود تا زمانی که شورای محیط زیست استرالیا (AEC) و شورای وزیران حفاظت از طبیعت (CONCOM) در سالهای ۱۹۷۲ و ۱۹۷۴ تاسیس شدند و انجمنی را برای هماهنگی سیاستهای حفاظتی محیط زیست بین دولتها و کشورهای همسایه ایجاد کردند. این شوراها توسط شورای حفاظت طبیعت استرالیا و نیوزیلند (ANZECC) در سال ۱۹۹۱ و در نهایت حفاظت محیط زیست و شورای میراث فرهنگی (EPHC) در سال ۲۰۰۱ جایگزین شدند. در سطح بینالمللی، قانون حمایت از محیط زیست و حفاظت تنوع زیستی در سال ۱۹۹۹، اولین قانون حفاظت از محیط زیست مشترک المنافع استرالیا است. مسائل نگران کننده راجع به اهمیت زیست محیطی ملی و بینالمللی گیاهان، جانوران، جوامع زیست محیطی و میراث فرهنگی وجود دارند. همچنین صلاحیت هرگونه فعالیت انجام شده که تاثیر قابل توجهی بر روی محیط زیست دارند، توسط کشورهای مشترک المنافع تعیین میشوند. این قانون ۸ حوزه اصلی را پوشش میدهد:
- میراث فرهنگی ملی
- میراث جهانی یونسکو
- تالاب رامسر
- گونههای در معرض خطر در سراسر کشورها و جوامع زیست محیطی
- اقدامات و فعالیتهای هستهای
- دیوار مرجانی بزرگ پارک دریایی ریف
- گونههای مهاجر
- مناطق مشترک المنافع دریایی
زمینهای مختلفی وجود دارند که با مشارکت مالکان بومی سنتی محافظت میشوند، مثل پارک ملی کاکادو، زمینهای با تنوع زیستی فوق العاده مثل پارک ملی جزیره کریسمس، یا زمینهایی که دولت با آنها همکاری میکند، مثل پارک ملی رشته کوههای آلپ استرالیا. در سطح دولتی، اکثرا مسائل حفاظت از محیط زیست مسئولیت دولت است. هر ایالت در استرالیا سازمان و قوانین حفاظت از محیط زیست مربوط به خود را دارد. حوزه فعالیت این سازمانها مشابه است و آلودگی منابع مهم مثل صنعت یا فعالیتهای تجاری، منابع آب/خاک و مدیریت مواد زائد را پوشش میدهند. بیشتر زمینهای محافظت شده با مصوبات کشوری در سطحهای مختلف، توسط دولت مدیریت میشوند و مناطق حفاظت شده مثل بیابان، زمینهای ملی و پارکهای دریایی، جنگلهای دولتی و مناطق حفاظتی توسط قوانین دولتی مدیریت میشوند. همچنین دولتها قوانینی را برای محدودیت و حفاظت عمومی از هوا، آب و آلودگی صوتی اتخاذ کردهاند. در سطح محلی، هر شهر یا شورای محلی مسئول مسائلی است که توسط دولت یا قوانین ملی پوشش داده نمیشوند. این موارد شامل منابع غیر مهم یا آلودگیهای پراکنده مثل آلودگی رسوبات سایتهای ساخت و سازی میباشد. استرالیا رتبه دوم در شاخص توسعه انسانی در سال ۲۰۱۰ سازمان ملل متحد داشته و یکی از پایین ترین بدهیها را نسبت به تولید ناخالص داخلی در میان کشورهای در حال توسعه دارد. با اینکه استرالیا در صادرات زغال سنگ جهان و انقراض گونهها پیشرو میباشد، این مورد میتواند چشم انداز آینده در هزینههای محیط زیستی آنجا باشد. بعضی از مسئولیتهای استرالیا نسبت به اصلاحات زیست محیطی انگیزهای برای بقیه نقاط جهان ایجاد کرده است.
نیوزیلند
در سطح ملی، وزارت محیط زیست مسئول سیاستهای زیست محیطی و وزارت حفاظت از محیط زیست به مسائل حفاظت از محیط زیست میپردازد. در سطح منطقهای، شوراهای منطقهای، قوانین و مسائل زیست محیطی را اداره میکنند.
ایالات متحده
از سال ۱۹۶۹، آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده (EPA) برای حفاظت از محیط زیست و سلامتی انسانها شروع به کار کرد. کل ایالات امریکا، بخشهای حفاظت از محیط زیست مربوط به خود را دارند. EPA "هفت اولویت برای آینده سازمان حفاظت محیط زیست" را پیش نویس کرده است، که شامل:
- اقدامات در مورد تغییرات اقلیمی
- بهبود کیفیت هوا
- اطمینان از ایمنی مواد شیمیایی
- پاکیزگی جوامع
- حفاظت از آب در امریکا
- گسترش گفتگو در مورد محیط زیست و کار برای عدالت زیست محیطی
- ساخت دولت قوی و مشارکتهای قبیلهای
در ادبیات
آثار ادبی بسیار زیادی با تم حفاظت از محیط زیست وجود دارند اما برخی از آنها برای تکامل، اساسی میباشند. چندین قطعه مثلA Sand County Almanac از آلدو لیپولد، تراژدی عمومی نوشته گرت هاردین و بهار خاموش نوشته ریچل کارسون به دلیل نفوذ گسترده خود به آثار کلاسیک تبدیل شدهاند. حفاظت از محیط زیست در ادبیات داستانی و غیر داستانی وجود دارد. کتابهایی مثل قطب جنوب و محاصره، همچنین لوراکس (کتاب) که موضوع حفاظت از محیط زیست دارند به یک استعاره محبوب برای حفاظت از محیط زیست تبدیل شدهاند. " The Limits of Trooghaft " نوشته دزموند استوارت یک داستان کوتاه در مورد نگرش انسان نسبت به حیوانات میباشد. کتاب دیگری با نام " تاریخ مریخی " نوشته ری بردبوری در مورد بررسی مسائلی مثل بمبها، جنگها، کنترل دولت و اثراتی که این مسائل میتوانند بر روی محیط داشته باشند، میباشد.
چالشها
- مسائل اساسی در کشورهای در حال توسعه مثل برزیل و مکزیک اینست که مناطق حفاظت شده از تجاوز و مدیریت ضعیف رنج میبرند. در برزیل، مناطق حفاظت شده رو به افزایش هستند اما چالشهای مهمی به دلیل فعالیتهای بشری وجود دارند. ورود به سیستم و ایجاد معدن، تهدید بزرگی برای مناطق حفاظت شده محسوب میشوند. بین سالهای ۱۹۹۸ و ۲۰۰۹، km2 12،۲۰۴ از جنگلهای مناطق حفاظت شده با ۱،۳۳۸ معدنهای در حال استخراج و ۱۰،۳۴۸ در انتظار تصویب، پاکسازی شدند. برخی از افراد تصور میکنند که کشورهای در حال توسعه اگر میخواهند این مشکلات را حل کنند نیاز دارند که پول بیشتری از بودجه خود را به این موارد اختصاص دهند.
- دولتهای آفریقایی با چالشهای متعددی در پیادهسازی مکانیزمهای حفاظت از محیط زیست روبرو هستند. در تانزانیا به عنوان مثال، فقدان منابع مالی برای مدیریت مناطق حفاظت شده، حکومت ضعیف و فاسد و موارد قابل توجه شکارهای غیرقانونی مسائل عمدهای هستند. همچنین با تخصیص زمینهای بزرگی به پارکهای ملی، مردم بومی مجبور به تغییر مکان شدهاند که نتیجه آن عدم مشارکت محلی در تصمیم گیریهای زیست محیطی میباشد. در نتیجه این مسایلی که نام برده شد اجازه ساخت " پارکها با مردم "، به منظور تشویق حمایت بهتر از مدیریت و اهمیت به زمینها داده شد.
- با توجه به شرایط آب و هوایی استرالیا که توسط بیابانها و مناطق نیمه خشک احاطه شده است، بیشتر چالشهای حفاظت از محیط زیست بر روی توانایی و مدیریت منابع آب متمرکز شدهاند. حتی اگر این موضوع در مناطق بزرگ مورد تقاضا مثل حوضه موری دارلینگ ادامه یابد، چندین اتفاق اساسی در حفاظت محیط زیست اتفاق خواهند افتاد.
مطالعه موردی، سد رودخانه فرانکلین:
در سال ۱۹۷۹، ساخت سد برق آبی بر روی رودخانه فرانکلین در تاسمانیای غربی پیشنهاد شد. مزایای استفاده از این پروژه میتواند افزایش تولید قدرت و ایجاد موقعیت شغلی منطقهای برای نرخ بالای بیکاری در تاسمانیا باشد. طرفداران حفظ منابع طبیعی در مورد غلظت بالای سایتهای بومی که آخرین رودخانه وحشی استرالیا بود، نگران بودند. این موضوعات به سرعت با جنبش مقاومت انجمن بیابان تاسمانیا، بر روی حفاظت محیط زیست متمرکز شدند. این موقعیت از یک همه پرسی دولتی تا محاصره ساخت و سازهای عمومی تشدید شد که در نهایت منجر به مداخله قوه مقننه فدرال شده و دولت در دادگاه عالی به چالش کشیده شد. دولت اعلام کرد که پارک ملی رودخانه وحشی فرانکلین-گوردون در سال ۱۹۸۱، و بخشی از منطقه میراث جهانی بیابان تاسمانیا از دست رفته است.
ضرورت حفاظت از محیط زیست
حفاظت از موجودات زنده، به دلایل زیر ضروریست[۲]:
- حفظ زنجیرهٔ حیات: آسیب به محیط زیست، زنجیرهٔ حیات را دچار آسیبهای جبرانناپذیری خواهد کرد.
- گنجینه درمانی: در آمازون، هند، آسیای جنوب شرقی و چین از گیاهان به منظور درمان استفاده میشود.
- انباری وسیع: طبیعت مخزن بزرگ مواد خوراکی است که هنوز چندان مورد استفاده قرار نگرفتهاست.
- معدنی برای صنعت: نشاستهها، شیره بعضی از نباتات، روغنهای گیاهی، چربیهای گیاهی یا حیوانی، مدتهاست که کاربرد صنعتی دارند.
منابع
- «کلیه واژههای گروه مهندسی محیط زیست» (فارسی). شرکت ملی صنایع پتروشیمی. بازبینیشده در ۱۳ خرداد ۱۳۸۸.